Compassie

In het woordenboek staat bij Compassie: medelijden. Compassie komt van com = gezamenlijk en patir = lijden, aandacht hebben voor het lijden en je verbonden voelen met degene die lijdt. Naast compassie voor de ander kunnen we ook compassie voor onszelf hebben. Dit vraagt ons met vriendelijke aandacht aanwezig te zijn bij het eigen lijden.

En ja, lijden dat doen we tijdens ons leven nou eenmaal bij tijd en wijle in meer of mindere mate. De oorzaak van lijden is bij iedereen anders. Dat ligt een beetje aan de manier waarop je “bedraad” bent, hoe vaak je hebt mogen oefenen met moeilijkheden maar ook aan hoeveel steun je om je heen ervaart. Er zullen altijd situaties zijn waarin je het gevoel van lijden kunt ervaren. Dáár kunnen we geen verandering in aanbrengen. Wel aan de manier waarop we met dat lijden omgaan.

Compassie: met het lijden zijn

Door met het lijden te zijn, in vriendelijke aandacht aanwezig te zijn, je verbonden te voelen met een ander of jezelf, ontstaat er ruimte waarin het lijden er mag zijn. Het is niet goed of fout, het is er. Dat wil zeggen: de oorzaak is er.

Het beëindigen van smart betekent het begin van compassie.

Boeddha

Het is telkens weer een oefening om met compassie aanwezig te kunnen zijn bij wat jou het gevoel van lijden geeft. Dat gaat de ene keer makkelijker dan de andere keer en dat is ook helemaal ok. Met compassie aanwezig zijn betekent niet dat je de oorzaak weg moet nemen of veroordelen. Daarmee gaat de aandacht naar de oorzaak terwijl je juist met compassie aanwezig wilt zijn bij jezelf of de persoon die het lijden ervaart.

Waarom is compassie geen onderdeel van ons gevestigde curriculum, een inherent onderdeel van ons onderwijs? Compassie, ontzag, verwondering, nieuwsgierigheid, verheffing, nederigheid – dit zijn de fundamenten van elke echte beschaving, niet langer de voorrechten, de domeinen van een kerk, maar van iedereen, elk kind in elk huis, op elke school.

Yehudi Menuhin

Zelfcompassie

Het vermogen tot zelfcompassie heb je misschien, net als ik, niet van huis uit meegekregen. Het is echter nooit te laat om er een begin mee te maken. Begin met af en toe eens gewoon stil te staan. Voel, ruik, hoor en zie met aandacht wat er om je heen en in jezelf gebeurd. Volg je ademhaling zonder deze te veranderen. Voel waar in je lichaam spanning is zonder het te willen duiden. Het hoeft niet allemaal tegelijk. Neem de tijd, maak er ruimte voor, al is het maar 30 seconden per keer! Schrijvend lijkt het makkelijker om met aandacht aanwezig te zijn. Te observeren. Zonder oordeel waar te nemen.

In deel 3 van de C-serie vertel ik je waar we vanuit de Kijkpost ook tijd en ruimte voor maken.

Warmhartige groet,

PS: hier lees je deel 1 van de C-serie: Contemplatie en hier deel 3: Creativiteit.